និប-ពាន សំ.;បា. ( ន. ) មក​ពី សំ. ថា និស៑ “ចេញ, ចេញ​ផុត, ចេញ​ផុត​ស្រឡះ; អស់, ឥត” + វាន “ជា​ឈ្មោះ​តណ្ហា​ដែល​ចាក់​ស្រេះ, ទាក់​ឆ្វាក់, រួបរឹត​ក្នុង​សន្តាន​ចិត្ត​សត្វ”, និស៑ > និរ៑ + វាន > វាណ = និរ៌ាណ; បា. និ + វាន, ដោយ​អនុលោម​តាម សំ. គឺ​ឲ្យ​មាន​សំឡេង​ធ្ងន់​ដូច សំ. ដែរ និ + វាន, វ > ព តម្រួត ព > ព្វ = និព្វាន មាន​អត្ថន័យ​ដូច​ សំ. ដែរ គឺ​ជា​ឈ្មោះ​ធម្មជាត​ឬ​ចិត្ត​ដែល​ចេញ​ផុត​​ស្រឡះ​ចាក វានៈ គឺ​ឥត​មាន​តណ្ហា​ដែល​ចាក់​ស្រេះ​ទាក់​ឆ្វាក់​រួបរឹត, ដោយ​បរិយាយ​ថា អស់​មាន​កម្ម​ដដែល​ៗ ត​ទៅ​ទៀត​ហើយ សំដៅ​ចំពោះ ខន្ធ​និព្វាន របស់​ព្រះ​ពុទ្ធ, ព្រះ​បច្ចេក​ពុទ្ធ, ព្រះ​អរហន្ត​ខីណាស្រព, ប៉ុន្តែ​ពាក្យ និព្វាន ឬ និវ៌ាណ នេះ​មាន​មគ្គ ៤ ផល ៤ ជា​សមុទ័យ​ឬ​ជា​ប្រភព​ឲ្យ​កើត​បាន​ជា កិលេស​និព្វាន ឬ ក្លេសនិវ៌ាណ ក៏​ពុំ​ទាន់​ចេញ​ផុត​ស្រឡះ​ចាក​កម្ម​ដដែល​ៗ នៅ​ឡើយ លុះ​ដល់​បញ្ចក្ខន្ធ​រលត់​ហើយ ទើប​មាន​ឈ្មោះ​ថា ខន្ធ​និព្វាន ឬ ស្កន្ធនិវ៌ាណ អស់​មាន​កម្ម​ដដែល​ៗ​ត​ទៅ​ទៀត នៅ​មាន​សុទ្ធ​តែ បរម​សុខ ហៅ​ថា ឯកន្ត​បរម​សុខ តែ​មួយ​យ៉ាង​ប៉ុណ្ណោះ​ឯង : និព្វាន​ជា​បរមត្ថ​ធម៌ មាន​អត្ថន័យ​សុខុម​ល្អិត​ហួស​វិស័យ​នៃ​សាធារណ​សត្វ​បុថុជ្ជន បើ​លុះ​តែ​បុថុជ្ជន​អ្នក​ធុញ​ទ្រាន់​នឿយ​ណាយ​រសាយ​ចិត្ត ឃ្លាត​ចាក​បុនប្បុនក្កម្ម គឺ​កម្ម​ដដែល​ៗ ទើប​យល់​ឃើញ​ព្រឹល​ៗ ថា​មាន​និព្វាន​ពិត​មែន ... (ព. វិ. ពុ.) ។